Ondervoeding: Wat het is en hoe het mensen met overgewicht kan beïnvloeden

Ondervoeding is een term die vaak wordt geassocieerd met extreme gewichtsverlies of armoede, maar het is veel complexer dan dat. Het kan voorkomen bij mensen van alle gewichten, zelfs bij mensen met overgewicht of obesitas. In deze blog duik ik wat dieper in wat ondervoeding precies is, hoe het kan voorkomen bij mensen met een hoger lichaamsgewicht, en waarom het belangrijk is om ook de kwaliteit van je voeding in plaats van alleen de kwantiteit in de gaten te houden.

Wat is ondervoeding?

Ondervoeding is een aandoening die ontstaat wanneer het lichaam niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt om goed te functioneren. Dit kan zowel betrekking hebben op een tekort aan calorieën als op een tekort aan essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines, mineralen en gezonde vetten. Ondervoeding kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, zoals verzwakte spieren, een verstoord immuunsysteem, vermoeidheid, verminderde concentratie, en in ernstige gevallen, orgaanfalen.

Ondervoeding komt in verschillende vormen

Ondervoeding hoeft niet altijd te betekenen dat iemand extreem dun is. Het komt in verschillende vormen:

1. Calorische ondervoeding: Te weinig calorieën in de voeding, wat leidt tot gewichtsverlies.
2. Micronutriënt-ondervoeding: Gebrek aan essentiële vitamines en mineralen, zelfs als iemand voldoende calorieën eet.
3. Eiwit-energie ondervoeding: Onvoldoende eiwitten, wat vooral problematisch is voor spierbehoud en het immuunsysteem.

Ondervoeding is dus niet alleen een kwestie van weinig eten, maar ook van slechte kwaliteit van voeding.

Kunnen dikke mensen ook ondervoed zijn?

Ja, dikke mensen kunnen ook ondervoed zijn. Dit klinkt misschien verrassend, maar het heeft alles te maken met de kwaliteit van de voeding die ze consumeren. Het is mogelijk dat iemand met overgewicht een dieet volgt dat hoog is in calorieën, maar tegelijkertijd weinig essentiële voedingsstoffen bevat. Dit komt vaak voor bij mensen die veel bewerkte voedingsmiddelen, suikerrijke producten en ongezonde vetten eten, die wel veel energie leveren, maar weinig andere voedingsstoffen zoals eiwitten, vezels, vitaminen en mineralen.

Dergelijke diëten kunnen leiden tot een toestand van ondervoeding, zelfs als het lichaamsgewicht hoger is. Dit betekent dat de persoon misschien geen duidelijke symptomen van gewichtsverlies vertoont, maar toch kan kampen met de negatieve gevolgen van een tekort aan belangrijke voedingsstoffen. En dat is waar de verwarring vaak ontstaat: het idee dat ondervoeding alleen van toepassing is op mensen die dun zijn, terwijl het net zo goed van toepassing kan zijn op mensen met overgewicht.

Waarom is dit een probleem?

Ondervoeding, zelfs bij mensen met overgewicht, heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid. Een van de belangrijkste risico’s is een zwak immuunsysteem, wat kan leiden tot een verhoogde vatbaarheid voor ziekten en infecties. Daarnaast kunnen mensen die ondervoed zijn, ondanks hun overgewicht, kampen met:

• Spierverlies: Onvoldoende eiwitten kunnen leiden tot verlies van spiermassa, wat de algehele kracht en mobiliteit beïnvloedt.
• Chronische vermoeidheid: Het lichaam heeft de juiste voedingsstoffen nodig om energie te genereren; zonder deze voedingsstoffen kan het gevoel van vermoeidheid vaak aanwezig zijn.
• Hormonale disbalans: Tekorten aan bepaalde vitamines en mineralen kunnen leiden tot hormonale verstoringen, wat invloed heeft op alles van stemming tot metabolisme.
• Verminderde mentale gezondheid: Een slecht dieet kan ook invloed hebben op de hersenfunctie en het humeur, wat leidt tot depressie, angst en concentratieproblemen.

De kwaliteit van voeding is cruciaal

Een belangrijk inzicht is dat het niet alleen gaat om hoeveel we eten, maar om wat we eten. Mensen met overgewicht hebben vaak een hoge calorie-inname, maar de voedingskwaliteit kan ondermaats zijn. Het is essentieel om naast caloriebeperking ook te letten op het binnenkrijgen van voldoende voedzame, onbewerkte voedingsmiddelen, zoals:

• Groenten en fruit: Rijk aan vitaminen, mineralen, antioxidanten en vezels.
• Eiwitten: Belangrijk voor spierherstel en immuunfunctie. Denk aan magere eiwitten zoals kip, kalkoen, vis, peulvruchten, en noten.
• Gezonde vetten: Zoals omega-3 vetzuren uit vette vis, noten, zaden en avocado’s.
• Volkoren granen: Voor langzame energie en veel vezels.

Hoe kun je ondervoeding voorkomen, zelfs met overgewicht?

Het voorkomen van ondervoeding begint bij het maken van gezondere keuzes, ongeacht je lichaamsgewicht. Hier zijn enkele tips:

1. Varieer je dieet: Zorg ervoor dat je voeding gevarieerd is en veel verschillende voedingsgroepen bevat.
2. Eet voedzaam, niet slechts vullend: Kies voor voedzame, onbewerkte voedingsmiddelen, zoals groenten, fruit, volkoren producten en magere eiwitten, in plaats van bewerkte snacks en fastfood.
3. Let op micronutriënten: Zorg ervoor dat je voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt, vooral vitamine D, calcium, ijzer en B-vitaminen.
4. Blijf actief: Lichaamsbeweging helpt niet alleen bij gewichtsbeheersing, maar verbetert ook de opname van voedingsstoffen en versterkt je algehele gezondheid.
5. Raadpleeg een professional: Als je twijfelt over je voeding, kan het nuttig zijn om een diëtist of arts te raadplegen om een plan op maat te maken.

Conclusie

Ondervoeding is een onderschat probleem dat niet alleen mensen met een laag gewicht treft, maar ook mensen met overgewicht. De kwaliteit van de voeding is cruciaal voor je gezondheid, en het is mogelijk om ondervoed te zijn, zelfs als je een hoger lichaamsgewicht hebt. Het is belangrijk om je dieet te verbeteren door te kiezen voor voedzame, onbewerkte voedingsmiddelen die rijk zijn aan de juiste voedingsstoffen. Zo voorkom je niet alleen ondervoeding, maar verbeter je je algehele welzijn.

Ben jij benieuwd hoe je je voeding kunt optimaliseren voor een betere gezondheid? Neem dan contact met mij op voor advies over voeding en leefstijl.